Plaatsen van archeologische interesse

Kreta heeft vele perioden van buitenlandse overheersing meegemaakt en heeft derhalve kenmerken van alle Mediterraanse en Oosterse antieke beschavingen. Kreta zelf stond aan de wieg van de meest glorieuze beschaving van allemaal, de Minoïsche beschaving. De archeologische vondsten die tot nu toe aan het licht zijn gekomen zijn van gigantische interesse, niet alleen uit wetenschappelijk opzicht maar ook uit anthropologisch (bijv. de Schijf van Phaistos). Er worden nog steeds opgravingen gedaan.

Knossos

Knossos was het meest belangrijke centrum van de Minoïsche beschaving. Het is vernoemd naar de grote Koning Minoas. Sommige onderzoekers geloven dat Minoas geen persoon op zich was maar een titel voor gouverneurs in de antieke Kretenzische taal. Dit is echter nooit bevestigd aangezien de antieke taal in grote mate nog steeds niet bij ons bekend is en de legendarische “Schijf van Phaistos” nog niet is vertaald (Phaistos was het tweede meest belangrijke centrum van de Minoïsche Beschaving).

Geloofd wordt dat de Minoïsche Beschaving reeds tot een zeer hoog niveau ontwikkeld was rond 3.500 v. Chr., terwijl deze zich bleef ontwikkelen tot de 12e eeuw v. Chr. Gezegd wordt dat de eerste robot werd ontworpen op Kreta (Talos). Het is in ieder geval zo dat de invloed van de Minoïsche Beschaving zeer belangrijk was, zoals de kunst en architectuur van latere beschavingen, van Mycene en Thira (Santorini), bevestigen.

Veel legenden zijn ontstaan in Knossos, zoals die van de Minotaurus, het monster met het menselijke lichaam en de stierenkop, dat werd gedood door Theseus in het labyrinth van Knossos.

De stad Knossos, die sinds het Neolithicum bewoond is geweest, werd gebouwd in het gebied Kefala, 5 km. ten zuidoosten van de plek waar het hedendaagse Heraklion ligt. Hoewel slechts een klein deel bewaard is gebleven, zijn er nog vele prestaties uit die periode te zien, zoals afgewerkte waternetwerken en warmte- en koeltepijplijnen.

De vondsten van het paleis (potten, urnen, figuren, archief van het Lineair B schrift en originele muurschilderingen) staan in het Archeologisch Museum van Heraklion.

Eleftherna

Antiek Eleftherna, dat op 30 km. ten zuidoosten van de stad Rethymno ligt, is één van de meest antieke steden van Kreta en de belangrijkste archeologische site in de provincie Rethymno. De stad was gesticht door de Doriërs in de 9e eeuw v. Chr. en bleef onbewoond tot aan de Byzantijnse periode. Zijn belang in de antieke jaren is te danken aan zijn strategische ligging, namelijk op het punt waar de weg van de stad Knossos, de weg van de antieke stad Kydonia (aan de andere kant van Kreta – Chania) en de weg van de heilige Ida Berg (Psiloritis) elkaar tegenkomen.

Tot op heden komen er waardevolle vondsten en antwoorden naar voren uit de opgravingen uit dit gebied. De vondsten tot nu toe zijn gedaan op drie verschillende plekken op dezelfde heuvel.

Eleftherna was één van de steden die aan de kant stond van de Macedonische Koning Filippos II tijdens de Eerste Kretenzische Oorlog (205 v. Chr. – 200 v. Chr. ) tegen Knossos. Later viel het in handen van het Romeinse Rijk, na een sterk verzet. Hoe dan ook, de ontwikkeling heeft er nooit stil gestaan. Tijdens de Romeinse jaren werden badhuizen, cisternes, paleizen, openbare gebouwen en een toren gebouwd. Na de verwoesting door de Arabieren werd de Grote Basiliek gebouwd, waarvan de ruïnen vandaag de dag nog bewaard zijn gebleven.

Recent (2010) is er een dubbel graf van een jong stel ontdekt in Eleftherna. Het koppel was bedekt met een mantel bestaande uit 3.000 bladen van goud! Het graf is 2.700 jaar oud. In hetzelfde graf is ook een juweel van een bijengoding gevonden.

Arkadi

Het Heilige Klooster van Arkadi is waarschijnlijk het meest historische Klooster op Kreta. Het zou vernoemd zijn naar de Byzantijnse Keizer Arkadios. Het is gebouwd op een strategisch punt, op een vruchtbaar plateau van de Ida-berg (Psiloritis).

Op 8 november 1866 vond bij dit Klooster Kreta’s grootste opoffering voor de vrijheid tegen de 250-jaar durende Turkse overheersing plaats. Bijna 1.500 strijders uit heel Kreta namen deel aan een bloedig gevecht tegen 15.000 Turken, die vastbesloten waren om de Griekse Revolutie in één keer neer te slaan. Toen de Griekse verdediging brak en de leider van het Klooster, Abt Gabriel, werd vermoord, trokken de Kretenzers zich terug in een opslagplaats met buskruit. Omdat gevangenschap het enige alternatief zou zijn bracht Konstantinos Giampoudakis, uit het dorp Adele, buskruit tot ontploffing en doodde zo honderden Grieken en Turken. Onder de Grieken waren meer dan 500 vrouwen en kinderen. Er wordt gezegd dat de klap zelfs in Heraklion te horen was.

De Kretenzers bleven nog een dag langer vechten en gaven zich toen over in ruil voor hun leven. De volgende dag werden ze allemaal geëxecuteerd.

Het Arkadi-klooster heeft met zijn opoffering de vrijheid van Kreta opgeeist en dit gaf aanleiding tot philhelleense gevoelens van Europa.

Het Klooster werd compleet herbouwd na de verwoesting. Vandaag de dag is het enige dat ons herinnert aan de dapperheid van Giampoudakis en zijn strijders een kanonskogel die in een eeuwenoude cypres aan de rechterkant van de kerk is ingeslagen.

Arkadi heeft de titel van Europees Vrijheidsmonument van de UNESCO gekregen.